మందస్మితప్రభాపూరమజ్జత్కామేశమానసా - Mandasmita prabhapura majjat kamesa manasa

 

శుక్లాంబరధరమ్ విష్ణుమ్ శశివర్ణమ్ చతుర్భుజమ్|

ప్రసన్నవదనమ్ ధ్యాయేత్ సర్వవిఘ్నోపశాంతయే||

శ్రీగురుభ్యోనమః

 

కల్యాణి త్వమ్ కుందహాసప్రకాశౌ

రన్తర్ధ్వాన్తమ్ నాశయన్తీ క్షణేన

హన్తాస్మాకమ్ ధ్యాయతామ్ త్వత్పదాబ్జ

ముచ్చతిష్ఠ మహతే సౌభాగ్యాయ|| 

(త్రిపురసుందరీవేదపాదస్తవము-36)

 

ఞ ఇవజ్ఞదృశ్య ఉత్తమ – ఇలాధరాధీశనన్దినీహాసః

పూర్ణమ్ కరోతుమానస మభిలాషమ్ సర్వమస్మాకమ్||

 (ఉమాసహస్రము 9.11)

వైదీక వ్యాకరణ సంబంధిత గ్రంథము ప్రాతిశాఖ్య (ఋగ్వేద ప్రాతిశాఖ్య,..) . అట్టి తైత్తిరీయ సంబంధిత ప్రాతిశాఖ్యయందు ఞ ఉత్తమమైన అనుసంజ్ఞ యని చెప్పబడినది. జ్ఞ యందలి ఉత్తమమైన ఞ కారము ప్రాతిశాఖ్యజ్ఞులచే సరిగా/స్పష్టముగా గుర్తింపదగినది. అట్లే పర్వతరాజపుత్రి మందహాసము అత్యంత సూక్ష్మదృష్టిగల పండితులచే తెలియదగినది.

మందస్మితప్రభాపూరమజ్జత్కామేశమానసా

మందస్మిత - మందహాస

ప్రభాపూర – కాంతుల వరద/ప్రవాహము

మజ్జత్ – నిండిపోయిన/మునిగిపోయిన/స్నానముచేయు

 

ఈ నామమునందు ఒక విశేషము గలదు. ఈ స్తోత్రమునందలి నామములలో, మాతాపితరులను (మాతాచ పార్వతీదేవీ పితాదేవో మహేశ్వరః) కలిపి స్మరింపజేసే మొదటి నామము. అయ్యవారి మూలముగా అమ్మవారిని వర్ణించు మొదటి నామము.

 

సాక్షాత్తు పరశంభుడే శివ/మహా కామేశ్వరుడు.

శివాశివస్యపత్నీయమ్ శైల జన్మనిజన్మని|

  (శివపురాణము-రుద్రసంహిత- పార్వతీఖండము-33అ46శ్లో)

ఓ హిమవంతా!! జన్మజన్మలకు, పార్వతి శివుని పత్ని అని వశిష్ఠులవారు పర్వతరాజును శివపార్వతుల కళ్యాణమునకు సమ్మతింపజేయు సందర్భమున పలికినారు. ఇక్కడ జన్మయనిన మనవంటి మానవమాత్రమైన జన్మయనుకొనరాదు. శివపార్వతులవి దుష్టశిక్షణ శిష్ట రక్షణకొరకు దిగివచ్చు దివ్యావతారములు.

 

భండాసుర సంహారముకొరకు అగ్నికుండమునుండి వెలువడిన లోకాతీత లావణ్యరాశి లలితాపరాభట్టారిక.  జడలుకట్టిన కేశములు, కపాలమాల, భిక్షపాత్ర గలిగిన త్రినేత్రుడు, స్మశానవాసి, భస్మధరుడు, అయిన శివుని వరునిగా లలితమ్మతల్లి అంగీకరిస్తుందాయని ప్రక్కనే ఉన్న బ్రహ్మదేవుడు ఆలోచిస్తూఉండగా, శివుడు కోటికందర్పలావణ్యముతో, దివ్యాంబరములతో, దివ్యగంధానులేపనములతో, కిరీట, హార, కేయూర, కుండలాది దివ్యాభరణములతో జగన్మోహనరూపుడైన కామేశ్వరుడుగా ప్రాదుర్భవించాడు (బ్రహ్మాండపురాణము ఉత్తరభాగము 14 అ – 19,20). కామేశుని పట్టమహిషియైన తల్లి కామేశ్వరి. ఆ కామేశుని మనస్సును తన మందహాసకాంతులతో నింపివేసిన తల్లికి నమస్కారము.

 

తెలుపు రంగు స్వచ్ఛతకు సంకేతము. తల్లిచిరునవ్వు స్వచ్ఛతను చెప్పుటకు అమ్మ ఉపాసకులు, కవులు, చంద్రకాంతి, కర్పూరపు తెల్లదనము, పాలకడలి కెరటముల తుంపరలు, మల్లె, పారిజాత పువ్వులు, సరస్వతీవాహనమైన హంస మొదలగువాటితో పోల్చిచెప్పినారు. సింధూరారుణ విగ్రహమైన అమ్మ మందహాసము తెల్లని తెలుపురంగు. ఈ మందహాస ప్రభలలో మునకలాడుతున్నది కామేశుని మనస్సు.

 

అమ్మ మందహాసమును వర్ణిస్తూ, మూకకవి 100 శ్లోకములతో కూడిన మందస్మిత శతకమును రచించగా, గణపతిముని ఉమాసహస్రమునందలి 40 స్తబకములందలి ప్రథమశ్లోకములందునూ, ఒక స్తబకము నందలి 25 శ్లోకములందునూ పూర్తిగా తల్లి మందస్మితమును వర్ణించారు.

 

లలితమ్మయొక్క సహస్రనామములందు వశిన్యాదివాగ్దేవతలు శివుని కామేశ్వరుడు, శివ, హరుడు, మహేశ్వరుడు, శ్రీకంఠుడు, సదాశివుడు, దక్షిణామూర్తియను వేర్వేరు పేర్లతో చెప్పిననూ, కామేశ్వరనామ సంబోధన ఎక్కువగా (30,33,39,52,76,81,232,372,403) కనబడుతుంది.

వాడుకలో కామముయనిన కోరిక, కామదేవుడుయనిన మన్మథుడు.

 

వేదములు, ఉపనిషత్తులయందు కామమనిన ఈ క్రింది విధముగా చెప్పబడినది.

 

కామస్తదగ్రే సమవర్తతాధి మనసో రేతః ప్రథమమ్ యదాసీత్| 

(ఋగ్వేదము 10.129.4)

సోఽకామయత బహుస్యామ్ ప్రజాయేయేతి

(తైత్తిరీయ ఉపనిషత్తు)

సృష్టి చేయుటకు ప్రప్రథమముగా విమర్శాత్మకమైన బ్రహ్మవస్తువునకు ఒక్కటిగా ఉన్ననేను ఎన్నో అవుతాను అనే కోరిక/కామము కలిగి, సకల బ్రహ్మాండములను సృజించి పాలించుటచే (కామ+ఈశ్వరుడు) కామేశ్వరుడుగా చెప్పబడుచున్నాడు. 

 

సకలభువనోదయస్థితిలయమయ లీలావినోదనోద్యుక్తః|

అంతర్లీన విమర్శః పాతు మహేశః ప్రకాశమాత్ర తనుః ||

(కామకలావిలాసము – 1సూత్రము)

నిరుపాధిక సంవిదేవ కామేశ్వరః

సదానంద పూర్ణాస్వాత్మైవ పరదేవతా లలితా

  (భావనోపనిషత్తు 23వ మంత్రము)

 

చతుర్దశభువనాత్మకమైన బ్రహ్మాండ మందలి సారభూతమైన బ్రహ్మవస్తువు యొక్క ప్రకాశరూపము కామేశ్వరుడు, తదంతర్లీన శక్తియే విమర్శాంశమైన కామేశ్వరి.  

 

రసోవై సః రసగ్గ్-మ్ హ్యేవాయమ్ లబ్ధ్వాఽఽనందీ భవతి

సారమనగా రసము. జగత్తునందలి సారభూతమైన బ్రహ్మవస్తువును తెలుసుకొన్నవారు బ్రహ్మానందమును పొందుచున్నారు. 

 

కామేశ్వరీకామేశ్వరుల ద్వంద్వమే సకల సృష్టికి కారణమైన నామరూపరహిత ఆత్మవస్తువు/కామకల/ నిత్యము, సత్యముయైన చిత్కల/ వృద్ధిక్షయ రహిత ధృవకల. శివశక్తైక్యరూపమైన దీనిని తెలుసుకొనుటయే బ్రహ్మానందకారకము.

కలాతుషోడశోభాగః షోడశకలమ్ వై బ్రహ్మ  (జైమిని ఉపనిషత్తు 3.38.8)

16వ భాగమును కలయందురు. అదియే బ్రహ్మవస్తువు. బ్రహ్మవస్తువుయొక్క కలావిశేషములను బృహదారణ్యక ఉపనిషత్తుయందు వివరముగా చెప్పబడిది.

 

కామకల గురించిన మరిన్ని వివరములు మున్ముందు చూద్దాము.

 

కారణవస్తువైన  కామకలవలన జరుపబడు బ్రహ్మాండపిండాండ సృష్టికార్య విలాసములను వర్ణించుచు శ్రీపుణ్యానందమునీంద్రులు రచించిన గ్రంధమే కామకలావిలాసము.

నైవ స్త్రీ న పుమా నేష నైవ చాయమ్ నపుంసకః

యద్యచ్చరీర మాదత్తే తేన తేన స యుజ్యత

సృష్ట్యాదియందలి స్త్రీ, పురుష, నపుంసకముగాని బ్రహ్మవస్తువును శ్రీవిద్యోపాసనయందు బిందువుగా చెప్పబడును. భావిసృష్టికి ఇదియే సంవిద్/కారణ బిందువు. అందుచే సమస్త సృష్టికి కారణమైన ఈ బిందువు (సర్వానందమయచక్రము) కామేశ్వరీకామేశ్వరుల ఏకత్వమును సూచిస్తుంది.

ఇదియే దేవతామూర్తుల ద్రష్టలైన ఋషులు సగుణవర్ణనలో, అమ్మవారిని అయ్యవారి అంకస్థితగా (తొడమీదకూర్చున్నట్లుగా) వర్ణించుటయందలి రహస్యము. వామాంకారూఢ వల్లభ (వల్లభగణేశుడు), కామేశ్వరాంకస్థితా (కామేశ్వరీకామేశ్వరులు), వామాంకస్థితజానకి (సీతారాములు) వంటి ధ్యానశ్లోకములందలి అంకస్థిత ప్రయోగము, ఆయా దేవతలిరువురి ఏకత్వమును సూచిస్తుంది.

 

కామేశ్వరీదేవి మందహాసప్రభల వెలుగులో నాలోని గడ్డకట్టిన అజ్ఞానాంధకారములు తొలగిపోవలెనని ప్రార్ధిస్తూ

 

శ్రీమాత్రే నమః